Shared Decision Making in Healthcare | Supanat Clinic Siracha
เมื่อชีวิตอยู่ในมือคุณ: หมดยุค 'หมอสั่ง…คนไข้ทำตาม' สู่การตัดสินใจร่วมกันด้วยข้อมูลและความเข้าใจ โดย หมอศุภณัฐ
คลินิกปัสสาวะหมอศุภณัฐ (ผมเองครับ)
“หมอว่าไง ผมก็ว่างั้นครับ/ค่ะ” ประโยคที่ผมได้ยินบ่อยครั้งจนรู้สึกหนักใจ เพราะมันสะท้อนถึงความเข้าใจผิดเกี่ยวกับการรักษาที่ฝังรากลึกในสังคมไทย
มีคนไข้จำนวนไม่น้อยที่เข้ามาปรึกษาด้วยความคาดหวังว่าผมจะ “ตัดสินใจ” ทุกอย่างแทนพวกเขา ตั้งแต่การเลือกวิธีการรักษา ไปจนถึงการรับมือกับผลข้างเคียงที่อาจเกิดขึ้น โดยที่พวกเขาเองแทบจะไม่รับรู้ข้อมูลอะไรเลย ปล่อยให้ผมแบกรับความรับผิดชอบทั้งหมดไว้บนบ่า
ในโลกที่เต็มไปด้วยข้อมูลข่าวสาร การตัดสินใจเกี่ยวกับการรักษาสุขภาพ ไม่ใช่เรื่องที่สามารถ “โยน” ให้ใครคนใดคนหนึ่งได้อีกต่อไป การปล่อยให้แพทย์ตัดสินใจแทนโดยปราศจากความเข้าใจ คือการปิดหูปิดตาให้กับความเป็นจริง และปฏิเสธสิทธิในการดูแลร่างกายของตนเอง
แพทย์ที่มีประสบการณ์ อาจพอจะจินตนาการถึงฉากทัศน์ที่อาจเกิดขึ้นจากการรักษาแต่ละแบบได้บ้าง แต่ไม่มีแพทย์คนไหนที่สามารถมองเห็นอนาคตได้อย่างแม่นยำ และไม่มีใครที่รู้จักร่างกายของคุณดีเท่าตัวคุณเอง
แพทย์ที่บอกว่า “ทำแบบนี้ ผ่าแบบนี้ หายแน่นอน ดีแน่นอน” โดยไม่บอกถึงทางเลือกอื่น, ข้อจำกัด, หรือผลข้างเคียงที่อาจเกิดขึ้นนั้น…กำลัง “ประมาท” ต่อชีวิตของคุณ เพราะโลกแห่งความเป็นจริงไม่ได้ง่ายดายเช่นนั้น
เราอยู่ในโลกของข้อมูล, สถิติ, และความเป็นไปได้ การตัดสินใจเกี่ยวกับการรักษา ควรเป็นการตัดสินใจที่ “มีข้อมูลรองรับ” ไม่ใช่การ “เสี่ยงดวง”
ก่อนตัดสินใจลงทุน, ซื้อบ้าน, หรือซื้อรถ เรายังต้องศึกษาข้อมูล, เปรียบเทียบข้อดีข้อเสีย, และพิจารณาความเสี่ยงต่างๆ อย่างรอบคอบ แล้วทำไมเมื่อเป็นเรื่องของ “ชีวิต” เราถึงกลับยอมปิดหูปิดตา แล้วปล่อยให้คนอื่นตัดสินใจแทน?
สำหรับผม…ผมไม่สามารถเป็น “หมอ” แบบนั้นได้ ผมไม่สามารถรับบทบาทเป็น “ผู้ชี้นำ” ที่ตัดสินใจแทนชีวิตใครได้ เพราะผมรู้ดีว่า ความรับผิดชอบนั้นยิ่งใหญ่เกินกว่าที่ใครคนหนึ่งจะแบกรับไว้ได้คนเดียว
ผมขอเป็นเพียง “เพื่อนร่วมทาง” ที่ให้ข้อมูล, สนับสนุน, และให้กำลังใจคุณ ในการเดินทางสู่การมีสุขภาพที่ดี ผมจะช่วยคุณทำความเข้าใจเกี่ยวกับโรค, ทางเลือกในการรักษา, และผลลัพธ์ที่อาจเกิดขึ้น แต่การตัดสินใจ…ต้องมาจาก ‘คุณ’ เท่านั้น เพราะนี่คือร่างกายของคุณ และนี่คือชีวิตของคุณ
ผมอาจใช้เวลาทั้งชีวิตเพื่อศึกษาและทำความเข้าใจร่างกายมนุษย์ แต่เวลาที่ผมได้ดูแลคุณ…อาจมีแค่ไม่กี่ชั่วโมง แล้วคุณคาดหวังให้ผมตัดสินชีวิตของคุณได้อย่างไร? คุณผู้ซึ่งอยู่กับร่างกายนี้มาตลอดชีวิต, รับรู้ถึงความเปลี่ยนแปลง, ความเจ็บปวด, และความต้องการของมัน…คุณต่างหาก คือคนที่รู้จักร่างกายของคุณดีที่สุด! การตัดสินใจครั้งสำคัญนี้ จึงควรอยู่ในมือของคุณ
คลินิกปัสสาวะหมอศุภณัฐ: ผมเชื่อว่า “การตัดสินใจร่วมกัน” คือหัวใจสำคัญของการรักษา ผมพร้อมรับฟัง, ให้ข้อมูล, และเคียงข้างคุณ…ในทุกช่วงเวลาของการเดินทาง เพื่อให้คุณสามารถตัดสินใจได้อย่างมั่นใจ และมีคุณภาพชีวิตที่ดีที่สุดเท่าที่จะเป็นไปได้